‘We zijn er een half jaar mee bezig geweest om The Strokes vast te krijgen’

Elke zomer opnieuw begeven duizenden muziekliefhebbers zich naar allerhande festivals. Keuze genoeg in een festivalland als België. Toch is er waarschijnlijk geen enkel festival dat voor de volle honderd procent aan uw noden lijkt te voldoen. De ultieme line up creëren, is dan ook niet zo gemakkelijk als het lijkt. Bloed, zweet en tranen worden elk jaar non-stop vergoten om uw ideale festivaldag in uitvoering te brengen, zo getuigen programmatoren. ‘We zijn het hele jaar door bezig met de affiche van het festival.’

De meeste festivals beginnen tegenwoordig ruim een jaar op voorhand met het plannen van de ideale line up. Irene Rossi, pers- en programmatieverantwoordelijke bij Couleur Café, stelt dat het uitstippelen van de volgende editie steeds vroeger plaatsvindt: “Vroeger was dat pas een kwestie voor januari, maar aangezien alle festivals steeds vroeger en vroeger beginnen met het plannen van hun line-up, moeten wij dat ook doen. Als je niet onmiddellijk reageert op artiesten die worden aangeboden, dan ben je ze kwijt.”

Volgens Maarten Ruelens van Rock Herk is het dezer dagen noodzakelijk om reeds voor de voorafgaande editie al te beginnen met de volgende. “Rock Herk is een middenklassefestival, waardoor wij meestal pas in januari of februari duidelijkheid krijgen over gerenommeerde artiesten. De agenten gaan uiteraard eerst polsen bij de grote festivals, maar we zijn al heel wat vroeger bezig met het leggen van de eerste contacten.”

Vernieuwen of verslijten

Het belangrijkste aspect van een goede line-up is niet samen te vatten in één kenmerk. Toch is er een dilemma waar bijna elk festival jaarlijks een evenwicht tussen moet zoeken. Ruelens: “Enerzijds weet je dat commerciële bands goed zijn voor de financiën: ze lokken mensen en geven anderzijds een publiek aan de minder gekende artiesten die dezelfde dag geprogrammeerd staan. Wij proberen dan ook voor een combinatie van beide te gaan: zowel vernieuwende bands als oude klassiekers.” Ook Gunter Daems, vrijwilliger bij Sjock Festival, stelt dat er ruimte moet zijn voor beide. “Sjock vertegenwoordigt genres die variëren van punkrock tot garagerock en rockabilly. We proberen altijd groepen te programmeren die in ons plaatje passen. Natuurlijk komen er ook constant nieuwe bands en genres bij, maar een volledige koerswijziging kunnen we natuurlijk niet doorvoeren. We moeten ons trouwe publiek steeds genoeg doelen geven om terug te komen.”

Een paar grote namen zijn echter onvermijdelijk voor het budget. Rossi: “Je kan nooit verwachten dat iedereen iedereen kent. Er zijn zoveel nichegenres en nichepublieken waarin bepaalde artiesten bekend zijn. Naast die grote namen binnen alle stijlen blijft veel nieuw talent het belangrijkste om je festival relevant te houden. Wanneer ik zelf naar een festival ga, vind ik het ook altijd belangrijk om nieuwe artiesten te leren kennen. Dat is ook het doel van een festival: muzikaal blijven stimuleren door de nieuwsgierigheid hoog te houden.”

Al is er wel één festival in Nederland dat zonder headliners bestaat: Le Guess Who? Festivaldirecteur van Best Kept Secret Maurits Westerik: “Dat is zonder twijfel mijn favoriete festival, daar ontdek ik alles wat ik normaal niet zou zien of horen. Natuurlijk verkopen zij ook relatief veel minder tickets, maar het blijft wel mijn grote droom als festivaldirecteur: dat een festival puur op zichzelf kan staan, zonder te steunen op headliners of herkenbaarheid.”

Utopie

Ook op organisatorisch vlak komt er veel kijken bij een ideale line-up. Peter Daeninck, die samen met twee collega’s voor de programmatie van Lokerse Feesten zorgt, licht toe hoe het boeken van een band eraan toe gaat: “In de zomer of het voorjaar komen er lijsten van alle beschikbare acts, waarna de bands gaan kijken in het aanbod van welk festival ze geïnteresseerd zijn. Op basis daarvan gaan ze dan hun tourperiodes bepalen. In de zomer zijn dat er over het algemeen twee: ofwel van midden juni tot midden juli, ofwel van begin of midden augustus tot ongeveer begin september. Wanneer die concreet vastliggen, kan je gaan kijken welke artiesten in de periode van jouw festival op tour zijn. Het heeft weinig zin om een buitenlandse band voor enkel jouw show naar hier te halen, omdat dat budgettair vaak onmogelijk is.”

Rossi gaat hiermee akkoord: “Het is utopisch om te denken dat je zomaar een band uit Jamaica kan halen, je moet je telkens wat aanpassen aan de artiesten die op dat moment aan het touren zijn door Europa. Uitzonderlijk doen we dat wel eens, maar meestal ga je in op de voorstellen van de agenten. Het is bovendien niet omdat je een bod doet op een artiest, dat dat dan ook bevestigd is.” Dat beaamt ook Ruelens: “We zoeken soms zelf naar artiesten, maar meestal werken ook wij met voorstellen van agenten, want in 95 procent van de gevallen is het antwoord als je zelf op zoek gaat een teleurstellende ‘nee’.”

Een festival focust nooit op één enkel genre, maar er moeten altijd afbakeningen gemaakt worden binnen het hele muzikale spectrum. Bij het ene festival gaat dat uiteraard al wat ruimer dan bij het andere. Daeninck: “Heel breed gezegd hebben wij al zowel Marco Borsato als Slayer op ons festival gehad. Lokerse Feesten is geen ontdekkingsfestival, wij zoeken vooral naar kwaliteitsacts die bekend zijn voor een redelijk groot publiek. En dat publiek geldt van dag tot dag. Zo hebben wij een dag met metal, punkrock, hiphop, dance, Nederlandstalige muziek, … noem maar op. Ons publiek kiest zijn favoriete dag er dan uit.”

Daarmee is Lokerse Feesten natuurlijk eerder een uitzondering op de regel. Het team van Rock Herk bestaat uit een werkgroep van een achttal mensen die verantwoordelijk is voor de programmatie. Ruelens: “We houden ons allemaal bezig met dezelfde genres, maar ieders accenten liggen anders. De ene focust wat meer op alternatieve rock, de andere op commerciële muziek. Op die manier bekomen we telkens een interessante line up.”

Meer meisjes

In 2020 kondigde de Britse rockband The 1975 aan om enkel nog op festivals te spelen waar de line-up gendergelijk is. Dat gebeurde naar aanleiding van de overwegend mannelijke line-up van Leeds Festival in Engeland. Een aandachtspunt dat in België ook van belang is. Daems houdt hier alvast rekening mee: “Ik heb het altijd al belangrijk gevonden om zoveel mogelijk dames op het podium te krijgen en die frontvrouwen dan ook extra onder de aandacht te brengen.”

Ook op Best Kept Secret zijn er genoeg vrouwen te vinden. Westerik: “Wij zorgen ervoor dat we altijd evenveel mannen als vrouwen op ons programma hebben. Iedereen is welkom op het festival, en dat vind ik een erg belangrijk aspect. Ons publiek weerspiegelt eigenlijk een beetje ons programma, en andersom.”

Maar enkel vrouwen op het podium maakt een line-up uiteraard niet compleet. Daems: “Ik probeer ook genoeg Franse en Nederlandse bands te programmeren, zodat er eveneens eventuele bezoekers uit onze buurlanden naar Sjock komen. Aandacht voor bands uit eigen land is ook erg belangrijk, of iets uit eigen streek zelfs. Vervolgens voorzien we uiteraard een goede headliner elke dag, maar er zijn wel eens jaren dat dit niet lukt. Dan proberen we dat op te lossen door een aantal subtoppers te combineren, en op die manier toch weer voldoende volk aan te trekken. Ten slotte is exclusiviteit ook een interessant punt. Een band te pakken krijgen die al jaren niet meer in ons land gespeeld heeft, dat is altijd een troef.”

The Strokes gestrikt

Een band die niet vaak naar België komt, maar wel zeer begeerd is, dat zijn The Strokes. Westerik slaagde erin om hen deze maand naar Best Kept Secret te lokken. “We zijn er ongeveer een half jaar mee bezig geweest om The Strokes te kunnen overtuigen”, zegt hij. “Dat was niet zo evident, aangezien we een iets kleiner festival zijn, als je ons vergelijkt met bijvoorbeeld Rock Werchter. De locatie die wij aanbieden, op het strand aan een meer naast een bos, is natuurlijk zeer idyllisch. Uiteindelijk zagen ook zij het volledige plaatje voor zich.”

Eenmaal geboekt, maak je dat niet zomaar publiek. “Het kunnen aankondigen van artiesten hangt vast aan verschillende criteria”, legt Daeninck uit. “Soms speelt een band in het voorjaar eerst nog een zaalshow en wordt afgesproken dat we wachten tot dan, tenzij de zaalshow al lang op voorhand is uitverkocht. Anderzijds kan de aankondiging van een artiest vasthangen aan de release van een album. Ten slotte kan het ook zijn dat een artiest een reeks concerten aankondigt van een tour en dat jouw festival daar deel van is. Over al deze mogelijkheden worden steeds afspraken gemaakt tussen het management en de boekingsagent, zodat alles duidelijk is.” Tegenwoordig is het dus eerder de artiest dan het festival zelf die baas is over de timing van de aankondiging. Ook de media houden zich aan embargo’s tot het zover is om een naam prijs te geven. 

Kleurrijke ontdekkingsreis

Tot slot is er altijd nog de moeilijke puzzel van welke band op welke dag speelt. Wanneer die opgelost is, zou elke festivalganger zijn eigen route moeten kunnen uitstippelen. Westerik: “We proberen een zo mooi en breed mogelijk programma neer te zetten, zodat elke bezoeker dagelijks een soort van reis kan maken vol met ontdekkingen, van het begin tot het einde. En die reis willen we zo kleurrijk mogelijk maken, zodat het een zo breed mogelijk spectrum belaagt. Als je dat aan het einde van de avond dan kan afkloppen met een soort euforie van Nick Cave, Alt-J of The Strokes, dan wordt de hele dag muzikaal verenigd. Dat vind ik ideaal. De reis ernaartoe is soms belangrijker dan de bestemming, en dat is ook het gevoel dat wij willen evenaren.”