Mort Garson
DE SYNTH IN FOTOSYNTHESE
In deze rubriek haalt RifRaf verloren gewaande parels uit de muziekgeschiedenis van onder het stof. Vandaag: Mother Earth’s Plantasia (1976) van Mort Garson.
TEKST ROEL VERGAUWEN
MORT GARSON
Mother Earth’s
Plantasia
(1976)
Platenlabel
Homewood Records
Producer
Mort Garson
Nationaliteit
Canadees
Duur
31:04
Genre
ambient, early electronic, library
Kunnen planten denken en voelen? Het was een vraag die Amerikaanse ecohipsters en yogasnuivers in de jaren 70 uitgebreid bezighield. De perfecte soundtrack bij deze discussie werd geleverd door de even veelzijdige als excentrieke Mort Garson. Garson zet zijn eerste muzikale stappen als veelgevraagd sessiemuzikant in het New York en Los Angeles van de jaren 50. Niet alleen is hij een begenadigd pianist en arrangeur, hij schrijft ook songs voor onder meer Cliff Richard, Ruby & The Romantics (‘Our Day Will Come’, later gecoverd door Amy Winehouse), Doris Day en Glen Campbell. Het grote keerpunt is zijn ontmoeting met Bob Moog in 1967. Hij wordt een van de eerste bezitters van een modulaire synthesizer en begint volop te componeren voor tv, film en reclame. Zo weerklinkt zijn muziek in miljoenen huiskamers tijdens de liveuitzending van de eerste maanlanding. Maar Garson wordt de Hollywood-ratrace beu en wil zijn artistieke ei kwijt. Een reeks conceptalbums volgt waarvan het ene al gekker is dan het andere. Of wat denk je van The Zodiac (muzikale sterrenbeelden), Electronic Hair Pieces (Moog-covers van de musical Hair), The Wozard Of Iz (een psychedelische satire), Ataraxia (muziek om bij te mediteren) of Music For Sensuous Lovers? Nog meer far out is het occulte meesterwerk Black Mass dat hij onder het pseudoniem Lucifer opneemt. En zijn laatste album Mother Earth’s Plantasia, met als ondertitel ‘Warm Earth Music for Plants… and the People Who Love Them’.
Het verhaal achter die zwanenzang is even fascinerend als de muziek zelf. Wanneer in de jaren 70 steeds meer ideeën uit de linkse tegencultuur de mainstream insijpelen (new age, communes, vegetarisme…) geraakt ook Garson in de ban van deze ecologische golf. De groene vingers van zijn vrouw en de pseudowetenschappelijke bestseller The Secret Life Of Plants zetten hem aan tot het schrijven van muziek die planten kan doen groeien. Het resultaat wordt in eigen beheer uitgebracht, samen met Lynn en Joel Rapp, een koppel uit de tv-wereld dat een drukke carrière heeft ingeruild voor een – no pun intended – bloeiende plantenzaak op Melrose Avenue. En wat nog vreemder is: het album kreeg je gratis bij aankoop van een plant – of bij de aanschaf van een matras bij warenhuis Sears. Titels als ‘Concerto for Philodendron & Pothos’ of ‘You Don’t Have to Walk a Begonia’ wijzen op een zeker tongue-in-cheekgehalte. Maar de tien minisymfonieën zijn zo vindingrijk gecomponeerd dat ze met gemak het niveau van achtergrondmuziek overstijgen. Hoewel het album voor 100 procent puur elektronisch is, klinkt Plantasia warm en organisch, en roept het de nostalgische sfeer op van verloren hippie-idealen die vandaag weer actueel zijn. Het ‘retrofuturistisch’ geluid is vaak speels en psychedelisch, en de fonkelende harmonieën en melodieën die stoeien met bekende vormen als slaapliedjes, blues en etudes verraden Garsons popachtergrond. Maar evenzeer komt hij experimenteel uit de hoek, zoals in het donkere en mysterieuze ‘Music to Soothe the Savage Snake Plant’ of in hoogtepunt ‘Ode To an African Violet’, een soort prototechno met een oosterse twist.
Plantasia krijgt aanvankelijk weinig erkenning gezien het beperkte distributiemodel en is decennialang enkel in de tweedehandsbakken te vinden. Tot begin 2000 de logaritmes van YouTube zorgen voor een cult following en de prijs van het album op Discogs.com aanzienlijk stijgt. Mort Garson sterft in 2009 op 83-jarige leeftijd, maar de invloed van zijn werk leeft voort. Samen met Raymond Scott, Beaver & Krause en Wendy Carlos is hij een van de pioniers van de synthesizer. De Moog zou later ook zijn stempel drukken op de ontwikkeling van progrock, disco, synthpop en andere vormen van dansmuziek. Madlib, The Avalanches, Le Le en DJ Shadow sampelden zijn werk, en zijn muziek beïnvloedde een hele generatie filmcomponisten en gamesoundtracks. De muziek van de Nintendo-serie The Legend Of Zelda lijkt zelfs verdacht veel op de Plantasia-track ‘Zelda’s Lullaby’. Matt Garson kan ook worden gezien als een van de voorlopers van de ambient, en ook op inhoudelijk vlak blijkt hij – de klimaatopwarming, iemand? – een visionair. Plantasia werd zopas opnieuw uitgebracht op het Sacred Bones-label. Een documentaire over dit ongewone album is in de maak.